Ofiara

Ofiara

 

Korzystając z ciszy i klasztornej biblioteczki chciałbym pochylić się nad pytaniem, które nie ma odpowiedzi. Pozostawie je otwarte. Jestem także świadom, że nie wyczerpię tematu. Pewne kwestie tylko zasygnalizuję, inne pominę. Nie jest to wykład akademicki, pełen ścisłych pojęć i zamkniętych wątków. To także zapis poszukiwań więc nie daję gwarancji poprawności doktrynalnej. Jeśli jakiś teolog zechce poprawić tych kilka myśli, będę wdzięczny za konstruktywne uwagi. Całość zamknę w kilku obrazach.

Obraz pierwszy: Źródło

Bóg jest Miłością. Poza tą prawdą nie wolno szukać odpowiedzi na pytanie o sens ofiary. Wszystkie inne wyjściowe założenia byłyby sprzeczne z Pismem i Tradycją. Kiedy słyszymy słowo ‚ofiara’ odruchowo pełni jesteśmy negatywnych odczuć. Ofiara wiąże się z cierpieniem i ten związek niejako podświadomie czujemy. Nie wiem skąd w człowieku to skojarzenie, ale nie można odmówić tej logice pewnej słuszności. Kiedy więc pytamy o źródło zawsze patrzymy na Trójcę. Na Trzech, którzy są Jedno. Miłość, która zakłada wielość (inaczej jest egoizmem), zakłada także ofiarę, pewny ruch oddania. Trwanie w wiecznym oddaniu, w ogołoceniu siebie, a jednocześnie w przyjmowaniu i pełni daru, tak można patrzeć na Trójcę. Ten ruch, jest także wychodzeniem naprzeciw (?Ja zawsze czynię to, co się Jemu podoba?). Tu kształtuje się zasadniczy rys ofiary rozumianej jako ogołocenie (kenosis), oraz przyjmowanie. Ofiara jest więc niejako wewnątrz wymiany darów, w pełnej wolności. W tym rytmie wymiany w Trójcy (aż chciałbym opisać Trójcę jako Boga tańczącego) rodzi się odwieczna decyzja. Z niej zaś wypływa Wcielenie (ogołocenie i przyjęcie ? wymiana darów), oraz Eucharystia.

 

Hostia

Ofiara ma w języku łacińskim kilka odpowiedników. Określa się ją jako ‚sacrificium’, ‚oblatio’ oraz ‚hostia’. Hostia ? Ofiara, to żertwa, coś całkowicie poświęconego. Sam termin wywodzi się od słowa oznaczającego ‚przebić włócznią’, ‚zabić’. Ofiara musi być zabita. W przypadku Chrystusa sama śmierć to ‚zbyt mało’. Śpiewamy wszakże ‚bądźże pozdrowiona, hostio żywa’, myśląc o Baranku jakby zabitym. Odnosi nas to do Eucharystii jako Ofiary. Ustanowiona w kontekście Uczty, pozostaje przede wszystkim Ofiarą (tak określa ją Jan Paweł II w ‚Mane nobiscum Domine’). Jedna i jedyna doskonała Hostia, Jezus Chrystus, zabity i zmartwychwstały, obecny i uobecniający Ofiarę krzyża w Eucharystii. Kapłan, ołtarz i ofiara jedność Mszy powierzona Kościołowi. Tak dokonało się od ? kupienie, walutą zaś była miłość wyrażona w cierpieniu i śmierci. Kto bowiem kocha, ryzykuje zranienie, pozostaje przecież odsłoniętym i pozwala w jakimś sensie sobą rozporządzać, a wszystko w pełnej wolności (‚Nikt mi go [życia] nie odbiera, ja sam dobrowolnie je oddaje. Mam moc oddać i mam moc odzyskać z powrotem’).

 

Dusze ? ofiary

?Święta Ofiara – pisze św. Teresa Benedykta – ukazuje nam w coraz to nowym świetle rdzeń naszej wiary, sens historii świata, tajemnicę wcielenia Odkupiciela. Któż jeśli ma duszę i serce otwarte, potrafi uczestniczyć w niej bez pragnienia ofiary z samego siebie, bez uczucia piekącej tęsknoty, by zatopić siebie i swe ludzkie małe życie w wielkim dziele Odkupienia??.

Ucząc się Boga, uczymy się bycia ofiarą. Na obraz Boga stworzeni, a więc zaproszeni do ofiarowania. I tu trzeba jeszcze raz podkreślić pierwszeństwo miłości. ?Miłości pragnę, nie krwawej ofiary (…)?. Wszystko z niej wynika, a bez niej chrześcijaństwo jawić się będzie jako religia cierpienia, z naczelnym emblematem mówiącym o śmierci. Może dlatego trudno nam, współczesnym, trwać w ofiarowaniu lub zgodzić się na ofiarę. Nie potrafimy kochać, a to co nazywamy miłością jest tak dalekie od kształtu jaki nadała Miłość. Są jednak osoby, dusze ? ofiary, które poznały Miłość i z ukochania Miłości podjęły się bycia żertwą. ?Z miłości rodzi się wielki ból i miłość równoważy się miarą bólu. Z wielkiej miłości wynika wielki ból. Kto wiele miłuje, ten wielce cierpi? (św. Wawrzyniec z Brindisi). Tyle dusz idzie na potępienie ponieważ nikt się za nie nie ofiaruje. Wybiera więc Bóg dusze czyste, dusze ? ofiary, które zaprasza do podejmowania szczególnej misji. Powołanie to ma zawsze wymiar krzyżowej drogi. Zbyt wielu bowiem ludzi grzeszy licząc na Boże miłosierdzie, zamykając sobie tym samym drogę do nieba. Miłosierdzie Boga nie zna granic, ale jest On także sprawiedliwy. Kiedy Bóg pokazuje siostrze Faustynie czyściec mówi znamienne słowa: ?Miłosierdzie moje tego nie chce, ale sprawiedliwość każe?. Potrzeba jest więc dusz ? ofiar, które będą równoważyły sprawiedliwość i miłosierdzie. Bóg będzie w nich dokonywał aktualizacji od ? kupienia. Aby ktoś dostąpił miłosierdzia potrzeba równowagi sprawiedliwości w duszach ? ofiarach, które dzięki mistycznej łączności Ciała tzn. Kościoła, mogą dokonywać ofiarowania. Tak Bóg jest zarówno miłosierny jak i sprawiedliwy. Gdyby bowiem był tylko miłosierny, byłby bezradny. Gdyby tylko sprawiedliwy, byłby zimnym matematykiem. Ten wybór jest kluczem otwierającym problem cierpienia. Czasem cierpienie jest jedyną szansą na otwarcie oczu. Cierpienie dziecka może być krzykiem Boga o jedność małżeństwa, o wyjście z egoizmu itd. To, że czasem mamy zbyt ciasne serce i zamknięte oczy, aby to dostrzec sprawia, że nie zdajemy tego egzaminu. Wybór Boga domaga się odpowiedzi człowieka dlatego też w przestrzeni, której nie jesteśmy w stanie przeniknąć rozumem Bóg może zapytać dziecko o ofiarowanie. Nie wiemy czy tak jest, skazani jesteśmy na domysły oraz na czas sądu Ostatecznego, który odsłoni prawdę. Nie próbuje wyjaśnić czego czego sam Chrystus nie wytłumaczył. Mówiąc o wielu rzeczywistościach nie wytłumaczył sensu cierpienia. Tylko wziął krzyż i umarł. Zostawił otwarte ramiona jak zaproszenie; Jeśli chcesz… „Rany Jezusa, w życiu i w śmierci, są wyrazem jego otwarcia na nasze cierpienie. On cierpiał za swoją miłość: jego cierpienia są stygmatami jego zaopiekowania się nami oraz światem oddalonym od Boga. Taka zraniona miłość ma moc uzdrawiania, ponieważ jest miłością wcieloną, która wnika w ludzką słabość, czuje i żyje naszym bólem”. (A. V. Campbell) Oczywiście należy pamiętać, że sam Bóg w osobie Syna dokonał Od ? kupienia. My możemy tylko włączyć w tę doskonałą ofiarę. Z drugiej strony Bóg sam współcierpi wraz z cierpiącymi. Znamienne są tu słowa zmartwychwstałego Chrystusa skierowane do Szawła pod Damaszkiem: ?Dlaczego Mnie prześladujesz?? Zmartwychwstały Bóg, w pełni swej szczęśliwości nieba jest prześladowany w swoich braciach według natury ludzkiej. „Dwie rzeczy są niemożliwe dla Boga: cierpienie i śmierć. Ale czy właśnie te dwie rzeczy nie wyznaczają naszej tożsamości? Czyż nie są one przypadkiem cechami nam przypisanymi – nam skończonym istotom? Dlatego właśnie cierpienie jako znak niedoskonałości, dlatego śmierć jako znak ograniczenia. Do przyjścia Chrystusa taka była nasza tragiczna rzeczywistość: potem przychodzi Chrystus i bierze na siebie bagaż stworzenia, ten wielki bagaż ludzkości. Jest on prawdziwym człowiekiem, nie dlatego, że się urodził jako człowiek, ale głównie dlatego, że cierpi i umiera, nie dlatego, że ma przyjaciół i żyje w przyjaźni, w pogodzie ducha, ale dlatego, że przeżywa ból. I dlatego naprawdę jest człowiekiem”. (Ravasi) Dla nas, ludzi życzących sobie tak często ‚zdrowia, bo to najważniejsze’, słowa o cierpieniu dzieci jako walucie mogą brzmieć bluźnierczo. Zawsze jednak rozważając problem cierpienia potkniemy się o krzyż, który będzie zgorszeniem dla żydów a głupstwem dla pogan. ?Kto chce iść za Mną, niech weźmie swój krzyż i niech Mnie naśladuje?. Zaproszenie, swój krzyż, naśladowanie. Chrystus zaniósł swój krzyż na wzgórze i tam oddał życie. Naśladowanie będzie więc także wezwaniem do złożenia ofiary. Tak dochodzi się do wniosków, które brzmią dla naszych uszu jak paradoks. W ten sposób możemy mówić za św. Faustyną ?cierpienie jest łaską (…) im większe cierpienie tym miłość staje się czystsza (…)?. A w końcu sam Chrystus mówi Faustynie słowa wprost: ?Nie żyjesz dla siebie, ale dla dusz. Z cierpień twoich będą korzystać inne dusze. Przeciągłe cierpienie twoje da im światło i siłę do zgadzania się z wolą Moją.? (Dzienniczek nr 67) Ta ofiara człowieka włączona w Ofiarę Syna stanie się też treścią modlitwy, która otwiera przepaść miłosierdzia. ?Ojcze Przedwieczny, ofiaruje Ci Ciało i Krew, Duszę i Bóstwo, najmilszego Syna Twego, a Pana naszego Jezusa Chrystusa, na przebłaganie za grzechy nasze i całego świata. Dla Jego bolesnej męki, miej miłosierdzie dla nas i całego świata?. Tak wołała pokorna siostra tuż przed druga wojną światową… Po niej nie można nie wspomnieć postaci ojca Piusa zwanego ojcem Pio. Pozwolę sobie oddać głos temu świętemu kapucynowi.

?On wybiera sobie dusze i wśród nich ? bez jakiejkolwiek mej zasługi ? wybrał także moją, aby mu pomagała w tym ogromnym zadaniu dokonywania zbawienia ludzi. Im bardziej te dusze cierpią bez najmniejszej pociechy, tym większą ulgę przynoszą cierpieniom dobrego Jezusa. Oto cała przyczyna tego, że pragnę cierpieć zawsze coraz więcej i to cierpieć bez pocieszenia. Tutaj ma źródło cała moja radość?. (list z 20 IX 1912r.) Wybór, cierpienie dla zbawienia.

?O Jezu! Obym mógł kochać Cię! Obym mógł cierpieć tyle, ile chciałbym, aby Cię zadowolić i naprawić w jakiś sposób niewdzięczność ludzi wobec Ciebie! A Pan Jezus pozwolił mi usłyszeć w mym sercu wyraźniej Jego głos: ‚Mój synu! Miłość poznaje się w bólu; odczujesz go jako ostry w swej duszy, a jeszcze ostrzejszy w swym ciele’?. (list z 29 XII 1912r.) Cierpienie jako sposób wynagrodzenia i miłość, którą poznaje się w bólu.

?Wielokrotnie, to prawda, wyrażałem te gotowość stania się ofiarą, zaklinając Go, aby wylał na mnie kary przewidziane dla grzeszników i dusz czyśćcowych, czyniąc je nawet sroższymi, byleby tylko nawrócił i zbawił grzeszników, dopuszczając szybko do raju dusze w czyśćcu cierpiące (…)?. (list z 29 XI 1910r.)

?Czy człowiek może pozostać ukrzyżowany przez pół wieku? Co to oznacza? Czy wiecie, dlaczego Jezus poszedł na krzyż? Poszedł na krzyż za grzechy ludzi i kiedy w historii pojawia się ktoś ukrzyżowany (…) znaczy to, że grzech ludzi jest ogromny i, aby ich zbawić, trzeba, by znów wszedł na Kalwarię, wstąpił na krzyż i pozostał na nim, aby cierpieć za swoich braci, którzy ofiaruja to, co ofiarował jednorodzony Syn (…). W tym zawiera się cała historia Ojca Pio?.

Tak cierpiał święty ojciec Pio, w czasie kiedy zamiast wiosny Kościoła, dym szatana wtargnął do świątyni, jak powiedział Paweł VI. W czasie gdy teologowie holenderscy, oraz konferencje episkopatu Austrii i Kanady odrzuciły papieskie nauczanie zawarte w encyklice Humanae Vitae (1968r.). Aby przybliżyć klimat ‚nowej wiosny Kościoła’, przytoczę fragment z jednego z czasopism (październik 1968r.)

?Czy godzi się jeszcze być katolikiem? To Kościół Pacellego, który nie jest katolicki. Nigdy więcej posłuszeństwa. Schizma istnieje, teraz musi się ujawnić. Lepszy antypapież niż zgnilizna religijnych przeżyć. Nieuki, sanfedyści, klerykałowie i reakcjoniści niech sobie zatrzymają Kościół Bellarmina i Pacellego. Nowi katolicy niech się oddzielą. A wy, nieliczni wśród wysokiej hierarchii, macie nasze pełne zaufanie: wy, tacy jak Alfrink i Suenes, Dopfner i Pellegrino i Helder Camara. Czas ostrożności minął. Policzcie swoich naśladowców i niezależnie od ich liczby opuśćcie Kościół, który już na was nie zasługuje, o ile to prawda, że nas nie oszukaliście. Oto narodził się nowy katolicyzm?.

Ostatnia z dusz ? ofiar, które chciałbym przedstawić to zmarła w 2003 roku, ukryta stygmatyczka, siostra Wanda Boniszewska. Swoją ofiarę składała za kapłanów. Oddajmy jej głos. ?Cierpienia przychodzą na mnie za niewierności powołanych do szczególnej służby Bożej, na przykład kapłanów, zakonników i zakonnic, i dawanie przez nich zgorszenia innym. (…) Rozumiem Jego ból odnawiany przez wybranych, a ode mnie żąda i pragnie zadośćuczynienia. Co się ze mną dzieje w czasie bolesnego przeżycia, na przykład, że otwierają się stygmaty rąk, że od biczowania zostają ślady na ciele (…). Teksty te można przytaczać jeszcze długo. Na końcu zamieszczę wybraną bibliografię oraz linki. Chciałem tylko pokazać, że potrzeba jest i dziś dusz ? ofiar. Jak siostra Faustyna przed drugą wojną światową, jak ojciec Pio przed kryzysem Kościoła po drugim soborze Watykańskim, oraz siostra Wanda Boniszewska przed kryzysem kapłanów związanym z przypadkami skandali. Na koniec słowa Jezusa do siostry Wandy, jako rachunek sumienia dla nas kapłanów. Są to objawienia prywatne więc nie trzeba w nie wierzyć,  może jednak słowa te staną się inspiracją dla jakiegoś kapłana, który zabłądzi na tę stronę. I tak kończę tę chwilę refleksji, zanim świt obudzi mały klasztor, wdzięczny za dar ciszy.

?O Wy, kapłani, krzyżem macie pieczętować dusze i z tą pieczęcią będą wpuszczone do serca mego. Tu u stóp krzyża wzmacniajcie się razem z Matką Moją. Ona tu stała, współbolała. Pragnę od was ofiary całopalnej aż do zniszczenia. Przelałem krew, a od was żądam ofiary aż do szaleństwa, ofiary dla miłości Mojej. Pozyskujcie dusze dla serca mego, bo mi ich stale brak. Głodny jestem dusz. (…) Brak Mi dusz, które odkupiłem krwią własną. Oto krzyż, niech ten krzyż nie zejdzie z umysłów waszych. (…) Mniej zakony robią mi przyjemności, niźli świat. Zatykają uszy na mój głos. Nie pamiętają o Mnie. Nie jest moją rozkoszą w nich mieszkać. Wybrałem osoby konsekrowane. Jestem obrażany, nieznany, zostałem wyrzucony przez zakony. (…) Rutyna wiary, nie masz miłości do Oblubieńca, serce rozdwojone do oblubieńców fałszywych, fałszywe przywiązanie do rzeczy ziemskich. Ubóstwo niezachowane. Rządzenie się bez wiedzy przełożonych. Nie masz zaparcia się siebie. Brak pokory. Marnowanie łask (…) Plugawienie, co Boże. Oto, co obciąża krzyż. Nie jestem królem ich serc, lecz żebrakiem. Miłość Moja nienasycona?.

Obiecana bibliografia i linki:

A. Gnocchi, M. Palmaro, Ostatnia Msza ojca Pio, tłum. K. Kubis. Bardzo serdecznie polecam tę pozycję. Dobrze pokazuje drogę ojca Pio na Golgotę.

M. da Pobladura, A. da Ripabottoni [opr.], Listy ojca Pio, tłum. B. Winczyk-Sowa, J. S. Kafel, Łódź 2002.

W. Łaszewski, Droga, która prowadzi do Boga. Rozważania nad fatimską tajemnicą Niepokalanego Serca Maryi, Warszawa-Zakopane 2005.

J. Pryszmont, Ukryta stygmatyczka. Siostra Wanda Boniszewska (1907-2003), Szczecinek 2004.

D. M. Komp, I dziecko będzie je prowadzić. Dzieci z nowotworem uczą jak mieć nadzieję, Warszawa 1997.

oraz linki:

MSZA JAKO OFIARA, Ks. prof Jerzy Szymik

LITURGIA OFIARY, Ks. bp. Zbigniew Kiernikowski, Anamnesis (pdf)

i na koniec tekst mojego autorstwa. Onegdaj był tu na blogu, ale zagubił się w otchłaniach sieci więc umieszczę go raz jeszcze w następnym wpisie.