Męczennice z Nowogródka

Kilka lat temu zatrzymałem się w domu generalnym sióstr Nazaretanek w Rzymie. W jednej z sal wisiał obraz, który widzicie powyżej. To historia jak scenariusz filmu.

1929 rok, Nowogródek (dzisiejsza Białoruś). Do miasteczka przybywają Siostry Nazaretanki. Nie są chętnie przyjmowane, miasto było silnie zrusyfikowane, konglomerat narodowościowo – religijny. Siostry podejmują posługę, zakładają szkołę, tak powoli przekształcają miasteczko. Rozpoczyna się druga wojna światowa. Wkraczają Sowieci, odbierają dom, nakazują zdjęcie habitów, każda siostra ma mieszkać u ludzi i znaleźć sobie pracę. Codziennie rano uczestniczą w Mszy świętej, a wieczorem w różańcu. Po wybuchu wojny niemiecko – sowieckiej, wkraczają hitlerowcy. Siostry mogą wrócić do domu, założyć habity. Szkoła zostaje przemianowana na koszary, więc siostry pracują w konspiracji. Przygotowują do sakramentów, uczą języka polskiego i historii. W nocy z 17 na 18 lipca 1943 roku gestapo aresztuje mieszkańców. Siostry modlą się: „Mój Boże, jeżeli potrzebna jest ofiara z życia, niech raczej nas rozstrzelają, aniżeli tych, którzy mają rodziny, modlimy się o to”. Na liście aresztowanych jest także kapelan sióstr, jedyny kapłan w okolicy. Siostra Maria Stella: „Ksiądz kapelan jest o wiele potrzebniejszy na tym świecie niż my, toteż modlimy się teraz o to, aby Bóg raczej nas zabrał niż księdza, jeżeli jest potrzebna dalsza ofiara”. 31 lipca 1943 roku, siostry zostają wezwane na komisariat policji. Wywieziono je za miasto, ale nie znaleziono miejsca na egzekucję. Okupanci więc zamknęli siostry w piwnicach. To był ich czas Ogrójca. Następnego dnia, około 5 rano, w niedzielę 1 sierpnia 1943 roku, w okolicach miasteczka rozstrzelano Nazaretanki. „W lesie przed straceniem poklękały wszystkie, modliły się, a następnie klęcząc żegnały się ze sobą. Matka przełożona każdą błogosławiła. Ostatni cios odbierały na klęczkach”. Najstarsza z sióstr nazaretanek miała 55 lat, najmłodsza 27. Ksiądz Zienkiewicz i pozostali uwięzieni ocaleli… Bóg przyjął ofiarę. Krew męczenników wydaje do dziś owoce. Po wojnie Sowieci nie zamknęli fary w Nowogródku. Siostra Małgorzata, która przeżyła to wydarzenie, do swojej śmierci w 1966 roku, opiekowała się grobami swoich sióstr. Obecnie siostry Nazaretanki są jedynym zarejestrowanym zgromadzeniem zakonnym na Białorusi. Papież Jan Paweł II beatyfikował bohaterskie Siostry w Rzymie 5.03.2000r.

Ile jest jeszcze takich historii, w których wiara okazała się silniejsza niż śmierć…

Oto sylwetki błogosławionych:

„S. Maria Stella od Najświętszego Sakramentu (Adela Mardosewicz), urodzona 14 grudnia 1888 r. we wsi Ciasnówka w powiecie nieświeskim (obecnie Białoruś, diecezja mińsko-mohylewska), została przyjęta do zgromadzenia 14 września 1910 r. Formację nowicjacką otrzymała w Albano we Włoszech, w międzynarodowym nowicjacie, gdzie złożyła pierwsze śluby i śluby wieczyste. We wspólnocie nazaretańskiej pełniła różne funkcje: wychowawczyni internatu, ekonomki, zakrystianki. Do Nowogródka przyjechała w 1936 r. W latach drugiej wojny światowej była w Nowogródku przełożoną. Przyjęto ją do nowicjatu z oporami, miała bowiem poważną wadę serca. Ówczesna przełożona generalna m. Laureta Lubowidzka orzekła jednak, ?że nie tylko zdrowe siostry są potrzebne w zgromadzeniu?. S. Marię Stellę charakteryzowała dobroć, wspaniałomyślność i czynna miłość bliźniego, której uczyła się u stóp ołtarza, wpatrując się w Najświętszy Sakrament. Nazywano ją ?mamą? młodzieży nowogródzkiej. Wszyscy szukali u niej pocieszenia, szczególnie ci, którzy nie zdali matury. W krytycznym momencie, gdy Rosjanie zdobywali Nowogródek i siostry uległy ogólnej panice, sytuację opanowała s. Maria Stella mówiąc do nich: ?Gdzie mamy iść? Do Jezusa?. Wszystkie siostry weszły do kaplicy i o ucieczce nie było już mowy. To ukierunkowanie na Jezusa pomogło jej prowadzić wspólnotę i nie zmylić drogi nawet podczas ciemnej nocy okupacyjnej.

S. Maria Imelda od Jezusa Hostii (Jadwiga Karolina Żak) urodziła się 29 grudnia 1892 r. w Oświęcimiu (obecna diecezja bielsko-żywiecka). Została przyjęta do zgromadzenia 13 maja 1911 r. Formację nowicjacką razem z s. Marią Stellą otrzymała w Albano, gdzie też złożyła pierwsze śluby i śluby wieczyste. Pracowała jako nauczycielka i wychowawczyni w internacie. Ludzie wspominają ją jako osobę rozmodloną, bogatą wewnętrznie. Do Nowogródka przyjechała w 1936 r. W czasie okupacji była zakrystianką w kościele Przemienienia Pańskiego. Pracę swoją wykonywała z zaangażowaniem i z ogromną dbałością czuwała nad czystością bielizny kościelnej i wystrojem ołtarza. Ministrantów, którymi się opiekowała, uczyła ładu wewnętrznego poprzez porządek zewnętrzny. Często powtarzała: ?Tak jak komeżki są czyste, tak i dusze wasze powinny być czyste?. Pisała: ?Spraw Panie, by moja modlitwa była jak ciężki kamień sięgający dna boskiej głębi, a na powierzchni wód zataczała coraz szersze kręgi?. I została wysłuchana.

S. Maria Rajmunda od Jezusa i Maryi (Anna Kokołowicz) urodziła się 24 sierpnia 1892 r. w Barwaniszkach na ziemi wileńskiej (obecnie Litwa, archidiecezja wileńska). Do zgromadzenia wstąpiła 1 listopada 1918 r. Formację nowicjacką otrzymała w Grodnie, gdzie też złożyła pierwsze śluby, a później wieczyste. Do Nowogródka przyjechała w 1934 r. Nie ma wielu informacji o tej prostej, niewykształconej siostrze, która nigdy nie chodziła do szkoły. W zgromadzeniu pracowała w kuchni, pralni i ogrodzie, pomagała w gospodarstwie i sprzątała szkołę, prowadziła też bufet śniadaniowy. S. Maria Rajmunda była chorowita, cierpiała na silny artretyzm, mimo to ?pracowała jak mrówka?. Jej wybuchowy temperament, a po części i cierpienie, były niekiedy przyczyną przykrych reakcji. W stosunku do uczniów nowogródzkiej szkoły była ?cicha, spokojna, życzliwa, skromna, opanowana w słowie. Czas wolny od zajęć domowych spędzała w kaplicy?.

S. Maria Daniela od Jezusa i Maryi Niepokalanej (Eleonora Aniela Jóźwik) urodziła się 25 stycznia 1895 r. w Poizdowie na Podlasiu (obecna diecezja siedlecka). Do zgromadzenia została przyjęta 21 stycznia 1920 r. Skrócony czas formacji nowicjackiej ze względu na działania wojenne odbyła w Grodnie, gdzie złożyła pierwsze śluby, a siedem lat później śluby wieczyste. Nie odebrała żadnego wykształcenia poza trzymiesięcznym kursem wieczorowym. Wypełniała obowiązki domowe takie jak praca w kuchni, pralni, sprzątanie szkoły. Do Nowogródka przyjechała w 1932 r. Usługiwała gościom i księdzu kapelanowi, opiekowała się refektarzem, a także kuchenką szkolną. Z natury była powolna, ale wszystko robiła jakby niepostrzeżenie, bez rozgłosu. Ksiądz kapelan powiedział o niej: ?Cichy, dyskretny Anioł Stróż. Była ogromnie troskliwa, pogrążona w modlitwie, skupiona, żyła ciągłą obecnością Bożą?. Miłością i troską otaczała dzieci, zwłaszcza najbiedniejsze.

S. Maria Kanuta od Pana Jezusa w Ogrójcu (Józefa Chrobot) urodziła się 22 maja 1896 r. w Raczynie w powiecie wieluńskim (obecna archidiecezja częstochowska). Jej powołanie zakonne związane jest ze specjalnym znakiem danym przez Boga. Ona sama nie myślała o życiu konsekrowanym. Zgodnie z wolą rodziców miała wyjść za mąż. Gdy dano już na zapowiedzi, we śnie usłyszała głos: ?Nie wychodź za Stanisława, twój Oblubieniec czeka na ciebie w Grodnie, a jako prezent ślubny podaruje ci czerwoną sukienkę?. Do zgromadzenia wstąpiła 21 kwietnia 1921 r. Formację nowicjacką otrzymała w Grodnie, gdzie złożyła pierwsze śluby i śluby wieczyste. Do Nowogródka przybyła najwcześniej z całej grupy męczennic: w 1931 r. Na placówce tej cały czas pracowała w kuchni. Zdrowie miała słabe, nieraz bardzo cierpiała, lecz ?trwała przy kuchni z miłości do Pana Jezusa?. Świadkowie jej życia zgodnie twierdzą, że miała dar modlitwy kontemplacyjnej. ?Gdy wybuchła wojna, codziennie do północy krzyżem leżała w kaplicy i błagała o miłosierdzie i o to, by Królestwo Boże owładnęło światem?. Niekiedy zwierzała się siostrom, że jej sen nie spełnił się do końca, bo nie otrzymała ?czerwonej sukienki?. Prawdopodobnie w chwili śmierci zrozumiała w pełni, że to męczeństwo jest obiecanym darem ? ?czerwoną sukienką?.

S. Maria Sergia od Matki Bożej Bolesnej (Julia Rapiej) urodziła się 18 sierpnia 1900 r. we wsi Rogożyna w powiecie augustowskim (obecna diecezja ełcka). Do zgromadzenia została przyjęta 25 grudnia 1922 r. Formację nowicjacką rozpoczęła w Grodnie, skąd po roku została wysłana z innymi siostrami do Ameryki. W Des Plaines złożyła pierwsze śluby, a w Filadelfii śluby wieczyste. Do Nowogródka przyjechała w 1933 r. Gdy w domu w Filadelfii siostry mówiły jej o groźbie wojny w Europie, s. Maria Sergia odpowiedziała: ?Tego się nie boję, bo nie mam nic innego, co mogłabym dać Panu Jezusowi za Jego miłość, więc pragnę oddać Mu swoje życie i męczeństwa też się nie boję?. W klasztorze wykonywała prace domowe: pomagała w kuchni, a w czasie wojny w gospodarstwie. Wyróżniała ją szczególna miłość do Matki Najświętszej. Był to jej ulubiony temat rozmów. Oddziaływała na innych swoim życiem wewnętrznym. Ktoś o niej powiedział: ?Jak ta siostra przejdzie obok mnie, to mnie się wówczas żyć chce i wraca do mnie równowaga duchowa, a myślałem o tym, aby już raz to życie zakończyć?. Nazywano ją ?ukrytym skarbem Nazaretu?.

S. Maria Gwidona od Miłosierdzia Bożego (Helena Cierpka) urodziła się 11 kwietnia 1900 r. w Granowcu, w powiecie Odolanów (obecna diecezja kaliska). Do zgromadzenia została przyjęta 17 lutego 1927 r. Formację nowicjacką otrzymała w Grodnie, gdzie złożyła pierwsze śluby, a potem śluby wieczyste, po czym wyjechała do Nowogródka w 1936 r., gdzie pracowała w gospodarstwie. Pozostała w pamięci sióstr i mieszkańców Nowogródka jako ?pełna wesela i radości. (…) Bardzo pracowita, w zakresie swojej pracy utrzymywała ład i porządek. Miała w swych rękach gospodarkę i ogród. Niestrudzenie pracowała od świtu do nocy. Spieszyła również do kaplicy ? umiała się modlić, bo Bóg błogosławił jej pracy i dawał ładne plony. Całe jej życie przepełnione było głęboką wiarą w Pana Boga, a swoje obowiązki traktowała jako wyraz wiary i miłości Pana Boga i bliźniego?. Zyskała miano ?tytana pracy i modlitwy?.

S. Maria Felicyta (Paulina Borowik) urodziła się 30 sierpnia 1905 r. w Rodnie w województwie lubelskim (obecna diecezja siedlecka). Do zgromadzenia została przyjęta 4 lutego 1932 r. Po formacji nowicjackiej w Grodnie złożyła pierwsze śluby w 1935 r. i wyjechała do Nowogródka. Nie miała żadnego wykształcenia. W Nowogródku pomagała w sprzątaniu szkoły i internatu oraz w innych pracach domowych. Z natury cicha, pracowita, uprzejma, pogodna i skromna, przeszła przez życie jakby niepostrzeżenie. Nie ma o niej wielu wzmianek. Kochały ją siostry i kochało otoczenie.

S. Maria Heliodora (Leokadia Matuszewska) urodziła się 8 lutego 1906 r. w Starej Hucie w powiecie świeckim (obecna diecezja pelplińska). Ukończyła cztery klasy niemieckojęzycznej szkoły powszechnej. Do zgromadzenia została przyjęta 8 stycznia 1933 r., a po ukończeniu nowicjatu w Grodnie złożyła pierwsze śluby w 1935 r. i wyjechała do Nowogródka, gdzie pomagała w sprzątaniu szkoły, na furcie szkolnej i w kuchni. Była pogodna i radosna, prawa, szczera i wszędzie tam, gdzie się pojawiła, wnosiła wiele pogody ducha. Miała w sobie wielką Bożą radość, toteż nowogródczanie lubili na nią patrzeć, a dzieci ją wprost uwielbiały. ?Ta zawsze uśmiechnięta, dzielna zakonnica była ulubienicą maluchów?. Jedna z matek powiedziała: ?Przyprowadziłam dzisiaj dziecko, aby popatrzeć na siostrę Heliodorę, bo jestem zdenerwowana, a ta siostra dziwnie kojąco na mnie wpływa i zawsze po rozmowie z nią odchodzę podniesiona na duchu?. Podczas okupacji sowieckiej jej Boży entuzjazm wywarł wielki wpływ na dyrektora szkoły, Rosjanina i niewierzącego, a także na jego rodzinę. S. Maria Heliodora była żywym świadkiem wiary, dlatego Bóg przez nią mógł oddziaływać na innych.

S. Maria Kanizja (Eugenia Mackiewicz) urodziła się 27 listopada 1903 r. w Suwałkach (obecna diecezja łomżyńska). Do zgromadzenia wstąpiła 27 sierpnia 1933 r. jako osoba pracująca samodzielnie. Na tę decyzję wpłynęła nagła śmierć jej brata kapłana, choć o życiu zakonnym myślała już w wieku 14 lat. Formację nowicjacką otrzymała w Albano, gdzie też złożyła pierwsze śluby w 1936 r. Pracowała w szkole najpierw w Kaliszu, a od 1938 r. w Nowogródku. Dla siebie twarda i wymagająca, względem innych była pełna wyrozumiałości. To, co przekazywała dzieciom i młodzieży, wypływało z jej osobistego doświadczenia, wyrastało z modlitwy i ofiary. Cieszyła się zaufaniem uczniów. Dzieci przygotowujące się do I Komunii św. mówiły jej o swoich słabościach i grzechach, a ona pomagała każdemu rozwiązać wątpliwości. ?Była nauczycielką wymagającą i surową ? miała wprawdzie przydomek 'Siostra dyscyplina', lecz była lubiana i szanowana?.

S. Maria Boromea (Weronika Narmontowicz) urodziła się 18 grudnia 1916 r. w Wiercieliszkach na ziemi grodzieńskiej (obecna diecezja grodzieńska). Do zgromadzenia wstąpiła 24 grudnia 1936 roku w Grodnie, gdzie po ukończeniu nowicjatu złożyła pierwsze śluby w 1939 r. i wyjechała do Nowogródka. W czasie okupacji radzieckiej pracowała jako sprzątaczka w szkole rosyjskiej mieszczącej się w budynku dawnej szkoły sióstr, a po jej zamknięciu pomagała w gospodarstwie. Na prośbę rodziców i za zgodą przełożonych na pewien czas pojechała do domu, ale nie została tam długo, bo ? jak napisała do swojej mistrzyni z nowicjatu ? ?coś ją nagliło, żeby wrócić do sióstr?. Z natury zamknięta w sobie, o dużym poczuciu własnej godności, ukształtowanym przez przynależność do szlachty zaściankowej, wrażliwa i subtelna, zmagała się z sobą, by w pełni odpowiadać na stawiane jej wymagania. Siostry wspominają jej poświęcenie dla każdej sprawy, pracowitość, oddanie modlitwie. S. Maria Boromea przeżywała kryzys powołania, zmagania i rozterki, bo trudno jej było, jako początkującej w życiu wewnętrznym, zaufać Bogu do końca, gdy w świecie szalała nienawiść. Nad jej sercem czuwał jednak Ktoś większy od jej słabości. Nie tylko przynaglił ją do powrotu, ale ofiarował za darmo łaskę męczeństwa”.

Najświętsza, Niewysłowiona Trójco, bądź uwielbiona za dar bł. Marii Stelli i 10 Towarzyszek ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, które na wzór Chrystusa złożyły całkowitą ofiarę z siebie za bliźnich.        Boże pełen miłości i miłosierdzia, przez ich męczeńską śmierć i wstawiennictwo, udziel nam łaski, o którą pokornie prosimy……….. abyśmy mogli swoim życiem świadczyć tak jak one o Królestwie Twojej Miłości i szerzyć je wśród siebie, w rodzinach i w świecie. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.Bł. Siostry Męczenniczki z Nowogródka, módlcie się za nami.O łaskach otrzymanych za przyczyną Błogosławionych Marii Stelli i 10 Towarzyszek,Męczenniczek z Nowogródka prosimy zawiadomić:

Siostry Najświetszej Rodziny z Nazaretu     via Nazareth 400 00-166 Roma, Italia